κείμενο χαρακτηριστικών συνέλευσης - κάλεσμα

Ανοιχτή συνέλευση φοιτητών + εργαζομένων αρχιτεκτονικής
Στη συνέλευση αυτή μαζευτήκαμε άτομα με την κοινή ιδιότητα του αρχιτέκτονα είτε ως φοιτητή [προπτυχιακού και μεταπτυχιακού] είτε ως ανέργου είτε ως έμμισθου ή αυτοαπασχολούμενου εργαζομένου αλλά και οποιουδήποτε άλλου ενδιαφερόμενου που δεν κατέχει την ιδιότητα του αρχιτέκτονα. Κυρίαρχο ρόλο έπαιξε η από κοινού αμφισβήτηση του ρόλου του αρχιτέκτονα και του αρχιτεκτονικού έργου σήμερα.
Η συνέλευση αυτή προκύπτει από την ανάγκη μας να παρέμβουμε συλλογικά στη σύγχρονη κοινωνική – πολιτική πραγματικότητα μέσω του κοινού μας γνωστικού αντικειμένου και των κοινών μας αντιλήψεων. Αντιλήψεις που προτάσσουν τη συλλογικότητα, τις μη ιεραρχικές κοινωνικές δομές, τη δημιουργία αμεσοδημοκρατικών θεσμών “από τα κάτω”, θεσμών αυτονομίας και αυτοδιαχείρισης. Που δεν προσεγγίζουν την αρχιτεκτονική μόνο με κριτήρια επιστημονικά ή αισθητικά αλλά αναζητούν το τι, το γιατί, το από ποιους και για ποιους όπως και τις διαδικασίες που διαμορφώνουν την αρχιτεκτονική και το βιωμένο χώρο. Γι’ αυτό μας ενδιαφέρει να δούμε το ζήτημα της αρχιτεκτονικής και του χώρου ενταγμένο στο πολιτικό - κοινωνικό πεδίο. Το πεδίο αυτό σήμερα κυριαρχείται από το σύστημα της ελεύθερης διεθνοποιημένης οικονομίας της αγοράς, της ανάπτυξης και της εμπορευματοποίησης και του πολιτικού συμπληρώματος αυτού του συστήματος, την αντιπροσωπευτική “δημοκρατία”. Συγκροτείται από θεσμούς συγκέντρωσης δύναμης στο πολιτικό επίπεδο, ιδιοκτησίας στο οικονομικό και σχέσεων εξουσίας στο κοινωνικό. Θεσμούς που προωθούν αντίστοιχες κοινωνικές αξίες όπως η ιδιώτευση, ο καταναλωτισμός, το κέρδος, η εκμετάλλευση ανθρώπου από άνθρωπο και τις συνέπειες αυτών στη σχέση του με τη φύση.
Σε αυτή τη συνθήκη είναι αδύνατη η αποκρυστάλλωση ενός απόλυτου και διαχωρισμένου από τα παραπάνω ορισμού της αρχιτεκτονικής και ο καθορισμός των μέσων και των τρόπων παρουσίας της στην κοινωνία.

Η αρχιτεκτονική και η πολεοδομία καλούνται σήμερα στην πλειοψηφία τους να εξυπηρετήσουν τον σύγχρονο τρόπο ζωής, την κερδοφορία, την συντήρηση/αναπαραγωγή του υπάρχοντος συστήματος και την καταστολή κάθε μορφής αντίστασης. Να εξυπηρετήσουν αναπλάσεις της οικονομικής κυριαρχίας, του θεάματος, του design, της διάλυσης των κοινωνικών ιστών και των γειτονιών αναπαράγοντας κοινωνικές ανισότητες και περιθωριοποιήσεις αναπλάσεις στην υπηρεσία του ιδιωτικού κέρδους, αποκομμένες από τις πραγματικές κοινωνικές ανάγκες και εχθρικές απέναντι σε αξίες κοινοτισμού και συλλογικής δημοκρατικής διαχείρισης. Δημιουργούνται «δημόσια» έργα, που ενώ προπαγανδίζονται ως έργα κοινής ωφελείας και πραγματοποιούνται ενίοτε με δημόσιες δαπάνες, σκοπεύουν μόνο στη δημιουργία μίας θεαματικής εικόνας της πόλης προς κατανάλωση και συχνά καταλήγουν σε χέρια μεγάλων ιδιωτικών συμφερόντων.
Η αρχιτεκτονική καλείται να υπηρετήσει την επίδειξη χλιδής και να γεμίζει λαμπερές εικόνες περιοδικών του life-style, του design και των real estate. Βίλες, πισίνες, τουριστικά θέρετρα και γενικά αρχιτεκτονική που αφορά όσους μπορούν να την «καταναλώσουν». Παράλληλα η αρχιτεκτονική γίνεται πεδίο καλλιτεχνικού ανταγωνισμού ανάμεσα σε αρχιτέκτονες/περσόνες με αποκορύφωμα τη δημιουργία του μοντέλου αρχιτέκτονα-διεθνή σταρ που συνοδεύεται με τη μετατροπή του αρχιτεκτονικού εργαστηρίου σε πολυεθνική εταιρία που αναλαμβάνει έργα ανά τον κόσμο. Ας σημειωθεί επίσης η άλλη πλευρά του ίδιου νομίσματος όπου, εκτός από μια αρχιτεκτονική προορισμένη για τους λίγους, παράγονται διάφορα αρχιτεκτονικά «τέρατα» για να στοιβαχθούνε κατοικίες και άλλες ανάγκες με το πρόσχημα του χαμηλού κόστους και της υποτιθέμενης «κοινωνικής» πρόνοιας. Κι ας μην παραλείψουμε βεβαίως το ελληνικό παράδειγμα της πολυκατοικίας της αντιπαροχής που δημιουργεί περιοχές ασφυκτικής δόμησης και παντελούς έλλειψης κοινωνικού σχεδιασμού. Σε αυτή την κατάσταση ο αρχιτέκτονας είτε θα υπερθεματίζει [θεωρητικά ή πρακτικά], είτε θα συναινεί είτε θα εκβιάζεται να εκτελεί τις επιθυμίες του κάθε πελάτη, εταιρίας ή αφεντικού έχοντας μικρά περιθώρια αντίστασης. Κάτι που φυσικά ισχύει ως συνθήκη και στους περισσότερους τομείς εργασίας.
Η αρχιτεκτονική αφορά στον άνθρωπο και στην αλληλεπίδρασή του με το κοινωνικό και φυσικό περιβάλλον. Το τελευταίο, η αρχιτεκτονική το καθορίζει πάντα μέσα σε ένα συγκεκριμένο κοινωνικό σύστημα, μέσα από συγκεκριμένους κοινωνικούς ανταγωνισμούς και συγκρούσεις κοινωνικών και πολιτικών αξιών, υπό συγκεκριμένων κάθε φορά κοινωνικών προτύπων. Γι’ αυτό και η διαμόρφωση του χώρου δε θα μπορούσε ποτέ να είναι αποτέλεσμα της αρχιτεκτονικής ή των αρχιτεκτόνων αλλά του συνόλου των κοινωνικών διεργασιών και σημασιών. Έτσι δε θα μπορούσε ποτέ να αφορά μόνο τους αρχιτέκτονες και τους υπόλοιπους “ειδικούς” που σχετίζονται με την παραγωγή του χώρου. Άλλωστε τα πρόσφατα παραδείγματα των πάρκων “Κύπρου και Πατησίων” και “Ναυαρίνου και Χαριλάου Τρικούπη” αποδεικνύουν ότι η πραγματικά κοινωνική αρχιτεκτονική απαιτεί εκείνους που βιώνουν το χώρο. Η αρχιτεκτονική που ονειρευόμαστε εξαρτάται απόλυτα από τις συνθήκες που τη δημιουργούν και όχι από την “έμπνευση” ενός “άξιου” αρχιτέκτονα. Σε ιδανικές συνθήκες, ο τελευταίος μπορεί μόνο να φροντίσει το χωρικό υπόβαθρο.
Σύμφωνα με το παραπάνω σκεπτικό οι στόχοι αυτής της συλλογικότητας είναι:
• η συγκρότηση και η προσπάθεια διάδοσης ιδεών, προτάσεων, αντιλήψεων και πρακτικών για την αρχιτεκτονική και το αστικό τοπίο που συνδέονται με την πολιτική στάση που αναφέρθηκε
• η παρέμβαση στα τοπικά επίκαιρα ζητήματα που προκύπτουν και αφορούν στο αστικό περιβάλλον, συμβάλλοντας και σε ήδη υπάρχοντα αυτοργανωμένα εγχειρήματα
• η αυτομόρφωση και η ενημέρωση με συγκέντρωση και επεξεργασία θεωρητικού υλικού αλλα και παραδειγμάτων πάνω στην -προβαλλόμενη στο χώρο- προβληματική που προαναφέρθηκε
• αντι-προτάσεις και συμμετοχή σε πιέσεις στους θεσμούς που στέκονται εχθρικά στις αξίες που θέλουμε να προωθήσουμε μέσα στον αστικό χώρο.


Λοιπόν, αυτό είναι το κείμενο όπως έχει προκύψει...είναι ok; πείτε πείτε!!